- 2024 – November – YAY Gallery – Baku
- 2024 – June – galeria test – Warsaw
- 2023 – November – The Others art fair – Turin
- 2023 – May – Festival del Tempo – Genova IT
- 2022 – November – Arte in Nuvola fair – Rome
- 2023 – March – Istituto Italiano di Cultura – Marsiglia
- 2022 – Oct-Dec – Zayed University & Corso Design – Abu Dhabi
- 2022 – October – Museo del Patrimonio Industriale – Bologna
- 2022 – March – Istituto Italiano di Cultura – Santiago del Cile
2019 – may – fondamenta gallery – rome
Inaugura il 6 maggio prossimo, presso Fondamenta Gallery a Roma (spazio della Capitale assolutamente “contemporaneo”: una location dal fascino underground, informale e dinamica), la mostra collettiva dal titolo “Hic et Nunc. Tempo presente”, che vede quattro grandi artisti attivi sulla scena internazionale – Marco Angelini, Luca Coser, Maurizio Pierfranceschi e Vincenzo Scolamiero – dialogare per la prima volta fra loro su un progetto della curatrice Raffaella Salato, che intende indagare il rapporto tra Arte e Tempo partendo dal momento presente, l’hic et nunc di oraziana memoria.
Il tempo è e rimarrà sempre la dimensione più autenticamente umana, che ci differenzia da altre specie animali. Esso è come un magico manto invisibile, che indossiamo fin dalla nascita e del quale non potremo mai spogliarci, se non alla conclusione dei nostri giorni. Con il concetto di tempo si misurano di continuo ed inevitabilmente gli artisti, i quali da un lato tendono tutti, in maniera più o meno consapevole, all’assoluto, dall’altro si qualificano a buon diritto, per natura ed attitudine, come interpreti privilegiati della propria epoca.
Oggetto del dialogo che vede protagonisti allo spazio Fondamenta Angelini, Coser, Pierfranceschi e Scolamiero è l’oggi, il “qui ed ora”, l’”hic et nunc” di matrice latina: in Orazio questa locuzione indica, infatti, non tanto e non solo un concetto quanto piuttosto una vera e propria poetica. Essa è caratterizzata da un elemento spaziale, denominato angulus e riconducibile all’hic, ovvero alla dimensione spaziale dell’immediatezza del presente: uno spazio dove il poeta può trovare riparo dalle fatiche e dagli affanni del presente, un luogo dove può realizzarsi una chiusura protettiva, in grado di confortarlo; e da un elemento temporale, denominato nunc, che indica una chiusura protettiva del tempo (in un tempo proprio, interiore) e dal tempo (dal tempo comunemente inteso, che scorre nella sua inesorabilità e che non torna più) e che può essere ricollegato all’altro famoso concetto oraziano del carpe diem: in qualche modo, anche in questo caso, si tratta di valorizzare al meglio l’istante, nella consapevolezza che è il presente l’unica dimensione in cui si vive veramente.
Marco Angelini è da sempre ossessionato dal fluire del tempo, che egli vive tuttavia senza ansie, come un costante divenire, una trasformazione incessante da ciò che era a ciò che sarà, passando per l’attuale, il presente. La ricerca di Angelini è infatti assimilabile ad un viaggio, che porta con sé tracce di passato (le memorie a lui tanto care) in attesa del futuro, la méta. La forma astratta interpreta perfettamente la poetica dell’artista: fluida e mutevole per sua natura, coglie e restituisce sulla tela il senso del mutamento, suggerendo l’esistenza di multiple realtà, oppure scomponendo una stessa realtà in innumerevoli percezioni, a seconda dell’occhio di chi guarda.
Anche Luca Coser lavora sul recupero della memoria, che è al tempo stesso quella personale e quella collettiva. Ne scaturisce un’arte che il critico d’arte Carlo Sala ha definito “liquida, in costante movimento”, perché attingendo ad un variegato crogiuolo di fonti di varia natura (il cinema, la letteratura, le esperienze personali) dà vita ad una narrazione che non è mai data e compiuta una volta per tutte, ma al contrario sottende sempre qualcosa di non detto, di non mostrato, qualcosa (o qualcuno) di cui nel presente cogliamo un’idea, una sembianza, ma senza mai poter realmente ambire alla verità. Ecco dunque l’uso del colore bianco, che cancella l’immagine svincolandola in questo modo dal suo contesto; ed ecco anche l’apparire ed il sovrapporsi di linee nette e definite, ad imprigionare lo spazio, che rompono la narrazione perturbandola con la loro invadenza, in quella che è un’implicita denuncia della società attuale.
Le forme che caratterizzano le opere di Maurizio Pierfranceschi sono state definite dal pittore e scrittore Ruggero Savinio “presenti, non metaforiche”. Si tratta di un’arte concreta e tangibile, dirompente nel continuo intersecarsi di elementi paesaggistici, figure umane e profili architettonici, destinate a sovrapporsi l’un con l’altro in una resa quasi plastica, tridimensionale, che tradisce l’altra anima – quella di scultore, notevole – dell’artista. Mentre nel tempo cambiano le tecniche ed i supporti utilizzati, i temi sono sempre i medesimi, ricorrenti: Pierfranceschi infatti racconta nelle sue opere la realtà quotidiana, che è fatta di natura, struttura ed interiorità, e lo fa prediligendo quell’hic, quell’angulus oraziano sopra citato (lo studio dell’artista), dove la sua creatività può compiutamente esplicarsi, delineando una dimensione acronica in perenne metamorfosi.
Più lirico rispetto agli altri “compagni di viaggio” è Vincenzo Scolamiero, i cui riferimenti espressivi sono – per sua stessa ammissione – maggiormente legati alla poesia e alla musica che alle arti visive. La pittura di Scolamiero è una pittura fortemente evocativa, che sfugge le maglie del tempo (siano esse quelle malinconiche del ritorno ad un passato ormai perduto, o quelle cariche di inquietudine dovute ad un futuro incerto) per tendere ad una dimensione metafisica, ad un’arte universale protesa verso l’infinito. Il leit-motiv delle tele di Scolamiero è quel soffio leggero che il critico Gabriele Simongini ha definito “respiro interiore”, gravido di significati simbolici, tra cui quello di ispirazione leopardiana dello scorrere inesorabile del tempo.
In sintesi i quattro artisti, ciascuno secondo la propria poetica, attraverso lavori di vari cicli e diverse dimensioni, interpretano – come scrive la curatrice Raffaella Salato – «una realtà fluida, liquida, spesso inafferrabile nella sua vera essenza, muovendosi sapientemente, con una certa dose di ironico disincanto, sul crinale tra il figurativo e l’astratto, e regalandoci così una forma di comunicazione “altra”, dove il tempo sedimentato dell’arte si contrappone all’accelerazione contemporanea e al dinamismo effimero del linguaggio elettronico.».
La mostra, che sarà visitabile dal 6 al 20 maggio inclusi, ha come media-partner la prestigiosa rivista Inside Art ed è realizzata in collaborazione con l’agenzia Simply One Solution di Armando Cinquegrana.
PRESS
https://www.artribune.com/mostre-evento-arte/hic-et-nunc-tempo-presente/
http://www.exibart.com/profilo/eventiV2.asp?idelemento=184363
https://insideart.eu/2019/04/23/a-fondamenta-una-collettiva-sul-tema-del-presente/
https://www.arte.go.it/event/hic-et-nunc-tempo-presente-mostra-collettiva/
https://blogromaislove.com/2019/05/04/hic-et-nunc-tempo-presente%F0%9F%8E%A8/
https://www.biancoscuro.it/site/hic-et-nunc-tempo-presente-angelini-coser-pierfranceschi-scolamiero/
https://www.oggiroma.it/eventi/gallerie/hic-et-nunc-tempo-presente/46952/
http://www.datedarte.it/events/hic-et-nunc-tempo-presente-angelini-coser-pierfranceschi-scolamiero/
Informacja Prasowa
Marco Angelini – Luca Coser – Maurizio Pierfranceschi – Vincenzo Scolamiero
HIC ET NUNC. TEMPO PRESENTE
6 – 20 maja 2019
Galeria Fondamenta– Rzym
Wernisaż : poniedziałek 6-tego maja, godz. 19:00 – 21:00
W rzymskiej współczesnej przestrzeni galerii Fundameta, zlokalizowanej w stolicy zjednoczonych Włoch, 6-tego maja o godz. 19-tej, będzie miał miejsce wernisaż zbiorowej wystawy pt. ,,Hic et Nunc. Tempo presente”. Kuratorem wystawy jest Raffaella Salato, która zaprosiła do współpracy czterech włoskich, wspaniałych artystów, dynamicznie działających na międzynarodowej, nowoczesnej scenie w sztuce- Marco Angeliniego (artystę od ponad 10 lat związanego z nowoczesną sztuką w Polsce), Luca Coser, Maurizio Pierfranceschi i Vincenzo Scolamiero. Wystawa jest pretekstem do dialogu pomiędzy Kuratorką, a artystami na temat indagacji sztuki i jej związku z czasem- Tu i teraz- Hic et nunc, zgodnie z horacjańską postawą życiową.
Czas jest i zawsze pozostanie najbardziej autentycznym ludzkim wymiarem, który odróżnia nas od innych gatunków w świecie zwierząt. Jest jak magiczny niewidzialny płaszcz. Przywdziany przez nas od urodzenia, którego nigdy nie zdoła się zdjąć, trwa do końca naszych dni. Z całą pewnością bezustannie artyści mierzą się z pojęciem czasu. Z jednej strony, w mniej lub bardziej świadomy sposób dążą do ideału, a z drugiej klasyfikują się z usposobienia i przyjętej postawy jako uprzywilejowani tłumacze swojej epoki.
Przedmiotem dialogu dla Angeliniego, Coser, Pierfranceschi i Scolamieriego to dzisiaj, „tu i teraz”, „hic et nunc”, określenie pochodzenia łacińskiego. Zawarta w nim złota myśl Horacego, jest nie tylko inspiracją dla wielu i koncepcją na życie, ale również czystą poezją. Użyte w nim słowo ,,angulus” (kąt, narożnik, zakątek) jako element przestrzenny, odnosi się do hic, przestronnego wymiaru bezpośredniej teraźniejszości: obszaru, w którym poeta może znaleźć schronienie przed trudami i kłopotami teraźniejszości, bezpiecznym miejscem, do stworzenia strefy komfortu, aby się pocieszyć oraz z elementu doczesnego zwanego nunc, który wskazuje na protekcjonistyczne osadzenie we właściwym czasie, w jego wnętrzu. Jak również czasu powszechnie rozumianego, który płynie w jego nietykalności i nigdy nie powraca. Ta myśl, może być połączona z kolejną słynną horacjańską koncepcją ,, Carpe diem”. W pewnym sensie nawet w tym przypadku jest to kwestia maksymalnego wykorzystania chwili. Uzmysłowienia sobie, że teraźniejszość jest jedynym wymiarem, w którym naprawdę żyjemy.
Marco Angelini- nowoczesny artysta, który z niezwykłą pasją zajmuje się zagadnieniem upływu czasu. Daleki od niepokoju, jako nieustannego procesu stawania się, przemiany tego co będzie, w to co się stanie. Przechodzi przez rzeczywistość, w chwilę obecną. Badania Angeliniego są aktualnie, porównywane z podróżą, która niesie ślady przeszłości (bezcenne wspomnienia zapisane w pamięci), czekające na przyszłość i cel. Abstrakcyjna forma doskonale interpretuje poetykę artysty: płynną i zmienną z natury, która przywołuje i obrazuje na płótnie poczucie zmiany, sugerując istnienie wielu rzeczywistości. Odsłania tę samą teraźniejszość na niezliczone percepcje, w zależności od obserwującego oka. To kolejna podróż artysty, w której konsekwentnie i świadomie nawiązuje do aktualnej wystawy pt. ,,Płynna Pamięć” w galerii Apteka Sztuki w Warszawie. Wierny filozofii Zygmunta Baumana trawi i przetwarza, poprzez różne media (malarstwo, rzeźbę, film i instalację), arcyciekawy temat dotyczący pamięci, a precyzyjnie formułując jej płynność. W sztuce Angeliniego odnajdujemy ścisły związek z nowoczesną myślą Zygmunta Baumana „społeczeństwo «płynnej nowoczesności» to społeczeństwo, w którym warunki działania ulegają zmianie, zanim sposoby działania zdążą zakrzepnąć w zwyczajowych i rutynowych formułach. Płynność życia i płynność społeczeństwa zasilają i wzmacniają się wzajemnie. Płynne życie, podobnie jak płynne społeczeństwo, nie potrafi zbyt długo zachować swego kształtu ani utrzymać stabilnego kursu”.
Luca Coser również porusza w swoich pracach zagadnienie odzyskiwania pamięci nie tylko osobistej, ale również zbiorowej. Rezultatem tego, jest sztuka, która nadaje życie narracji. Nigdy nie jest ostateczna i osiągnięta raz na zawsze, ale przeciwnie, zawsze podporządkowuje się temu, co niewypowiedziane, nie pokazane, czemuś (lub komuś), co w chwili obecnej pojmujemy jako pomysł, pozór, ale nigdy tak naprawdę ostatecznie sformułowana. Użycie przez artystę białego koloru w sposób wyraźnie dominujący obraz, uwalnia odbiorcę od pozornie zdefiniowanego kontekstu. Także pojawienie się i nakładanie się jasnych oraz określonych linii, w taki sposób, aby uwięzić przestrzeń, w rezultacie przerywa narrację, zakłóca ją swoją natrętnością, jakby ukrytym potępieniem obecnego społeczeństwa.
Formy charakteryzujące dzieła Maurizio Pierfranceschi zostały określone przez malarza i pisarza Ruggero Savinio jako „obecne, a nie metaforyczne”. Jest to konkretna i namacalna sztuka, destrukcyjna w ciągłym krzyżowaniu się elementów krajobrazu, postaci ludzkich i profili architektonicznych. Nakreślona do nakładania się na siebie w niemal plastikowym, trójwymiarowym ujęciu, zdradza drugą duszę – jako rzeźbiarza, niezwykłego – artysty. Podczas gdy z biegiem czasu techniki i nośniki zmieniały się, tematy są zawsze takie same, powtarzające się: Pierfranceschi w rzeczywistości opowiada w swoich pracach codzienną rzeczywistość, która składa się z natury, struktury i wnętrza.
Bardziej liryczny jest Vincenzo Scolamiero, którego ekspresyjne odniesienia są – jak sam przyznaje – bardziej związane z poezją i muzyką, niż ze sztukami wizualnymi. Dzieło Scolamiero jest wysoce sugestywnym obrazem, który wymyka się sieciom czasu (czy to melancholijnym powrotom do zagubionej przeszłości, czy też pełnym niepokoju z powodu niepewnej przyszłości), zmierzającym do metafizycznego wymiaru, do sztuki uniwersalnej opartej na nieskończoności. Motywem przewodnim płótna Scolamiero jest lekki oddech, który krytyk Gabriele Simongini zdefiniował jako „wewnętrzny oddech”, obładowany symbolicznymi znaczeniami, w tym inspiracją Leopardiego dla nieubłaganego upływu czasu.
Podsumowując, każdy z wymienionych artystów, według własnej poetyki, w swoich dziełach o odmiennych cyklach i nietypowych wymiarach, reinterpretuje – jak pisze kurator Raffaella Salato – „płynna, płynna rzeczywistość, często nieuchwytna w swojej prawdziwej istocie, poruszająca się mądrze, z pewną dawką ironicznego rozczarowania na grzbiecie, między figuratywnym a abstrakcyjnym, a tym samym dając nam formę „innej” komunikacji, w której ustalony czas sztuki przeciwstawia się współczesnemu przyspieszeniu i efemerycznej dynamice języka elektronicznego ”.
Wystawa, która potrwa od 6 do 20 maja, jest objęta patronatem medialnym przez prestiżowy magazyn Inside Art. Zorganizowana we współpracy z agencją Simando One Solution Armando Cinquegrana.
Kurator Raffaella Salato
Przełożył Jan Kozaczuk
Photos
